Financiele hulp aan starters
Op dit moment bestaan er diverse faciliteiten ter ondersteuning van financiële hulp aan starters. Het Kabinet ondersteunt starters met specifieke regelingen zoals de Wet bevordering eigen woningbezit (BEW) en startersleningen. Daarnaast is er meer ‘indirecte’ facilitering via de mogelijkheden tot verkoop onder voorwaarden (zoals Koopgarant).
Financiële instrumenten om maandlasten te verlagen
De financiële instrumenten beïnvloeden de betaalbaarheid met name via lagere hypotheeklasten. Voorbeelden daarvan zijn de Nationale Hypotheekgarantie (NHG), de startersleningen en de speciale starters hypotheekvormen die hypothecair financiers hebben ontwikkeld voor met name starters.
- De NHG dient ter bevordering van het eigen woningbezit en stimuleert verantwoorde financiering door het hanteren van normen tussen het inkomen en de hypotheeklasten. Doordat de NHG de hypotheekbetalingen van de koper garandeert aan de financier, gelden voor leningen met NHG lagere rentetarieven. Lees meer over de NHG.
- Speciaal voor starters heeft de stichting Stimulering Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) een startersregeling ontwikkeld. Hiermee kunnen deelnemende gemeenten startersleningen verstrekken. Een starterslening is een aanvullende lening bovenop een reguliere lening om de aankoop van het eerste huis mogelijk te maken. De regeling kan door iedere gemeente specifiek worden ingevuld. De starterslening is in het begin aflossingsvrij. Iedere drie jaar vindt een toets op het inkomen plaats. Lees meer over de starterslening.
Verkopen onder de marktwaarde van de woning.
Een andere methode om woningen betaalbaar aan te bieden voor starters is het vaststellen van een lagere verkoopprijs dan de werkelijke marktwaarde. Het zijn vooral gemeenten en corporaties die dit middel inzetten. Gemeenten kunnen bij nieuwbouw lagere grondprijzen vaststellen om daarmee de ‘vrij op naam-prijs’ te drukken.
Woningcorporaties kunnen lagere verkoopprijzen vragen, onder andere bij verkoop onder voorwaarden. Al met al hebben corporaties mogelijkheden om woningen tegen een lagere prijs dan de marktwaarde aan te bieden. Doordat corporaties daarbij steeds vaker gebruik maken van de meer beproefde formules van verkoop onder voorwaarden, zoals Koopgarant, treedt bovendien een zekere standaardisatie in de verkoopformules op.
Lagere koopsom door grond in erfpacht uit te geven.
Het hanteren van erfpacht is een andere manier om woningen goedkoper aan te bieden. Hierbij wordt de verkoop gesplitst in grond en woonhuis. De grond blijft in eigendom van de verkopende partij. Afhankelijk van de gekozen constructie is er voor de verkopende partij terugkooprecht van de woning of bestaat er de mogelijkheid voor de koper om op een later moment de grond aan te kopen. Ook kan de woning –zonder de grond- doorverkocht worden. In de praktijk zijn het vooral gemeenten en corporaties die werken met erfpachtconstructies.
Woonstad Rotterdam
Een mooi voorbeeld van de effecten van het gebruik van subsidie- en garantieregelingen voor huiseigenaren is de wijze waarop de corporatie Woonstad in Rotterdam bij verkoop van woningen opereert. Van elke vijf door Woonstad verkochte woningen gaan er vier naar starters. Zij vinden het een comfortabele gedachte dat ze in een ommezien van hun huis en hypotheeklast verlost zijn, mochten ze willen of (door gewijzigde omstandigheden) moeten verkopen. Spijtoptanten kunnen hun woning namelijk gegarandeerd terugverkopen aan Woonstad Rotterdam. Lees meer over de starterslening, koopsubsidie, fair value en MVE (Maatschappelijk Verantwoord Eigendom) van deze wooncorporatie en alle mogelijkheden op de site van Woonstad Rotterdam.
Aanbod specifiek gericht op koopstarters.
Hieronder vallen nieuwbouw en renovatieprojecten die vooral op starters gericht of bij uitstek voor starters geschikt zijn. Dit soort initiatieven zijn talrijk en worden door alle bij woningbouw betrokken partijen toegepast. Het bouwen van sociale koopwoningen door ontwikkelaars of corporaties valt hieronder. Verder worden er relatief kleine en goedkope woningen gebouwd voor speciale doelgroepen.
Uit bovenstaande blijkt dat diverse partijen koopstarters op verschillende manieren ondersteunen. Om deze reden wordt op dit moment gewerkt aan een handreiking voor medeoverheden, woningcorporaties, ontwikkelaars, bouwers en financiers. Deze handreiking beoogt een samenhangend beeld over de mogelijkheden en zicht op good-practices te geven, met als doel te helpen om te bepalen of- en zo ja, welke instrumenten een bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van koopstartersproblemen.
